Donderdag 20 juni 2019 is Herken Ouderverstoting naar het Lorentzhuis geweest te Haarlem, al waar wij gesproken hebben over het traject Kind uit de Knel. De directe aanleiding was de podcast in de serie 'Goede gesprekken' bij De Correspondent door Lex Bohlmeijer met Justine van Lawick, 6 april 2019.
Met goede intenties wordt iets bedacht en krijgt zelfs dit traject een podiumplek bij de Divorce Challenge. Terwijl bekend is en ook wetenschappelijk bewezen dat dit soort trajecten NIET werken als er sprake is van een complexe scheiding waarbij één ouder de strijd gaande houdt en de kinderen inzet als pionnen.
De waarheid ligt immers niet in het midden bij ouderverstoting en derhalve is een traject als deze, waarbij het contact herstel tussen ouder en kind niet het doel is, zwaar contra productief. Immers, tijd is onze grootste vijand. De verstoter zal dit traject aanpakken om nog meer tijd te rekken en bij de volgende zitting zal jij van de rechter te horen krijgen dat het kind het nu zo gewend is… Of dat er geen lotsverbondenheid meer is.
Daarbij zal de verstotende ouder ook nog eens het kind extra negatief bewerken: "Ja, jij zou nu natuurlijk heel graag af willen spreken met jouw vriendje/vriendinnetje…" Of: "Ja, ik zie ook wel dat je het eigenlijk druk hebt met het leren voor een proefwerk…" Of: “Tja, niet mijn idee hoor dat je nu mee moet en te moeten vertellen wat jij wil…" Of: “Maar ja, dit is de schuld van papa/mama, die heeft er voor gezorgd dat de rechter dit nu verplicht stelt…”. Je hoeft echt geen geleerde te zijn om te beseffen dat hierdoor jouw kind nog bozer op jou wordt en de kans op contactherstel juist hierdoor steeds kleiner wordt.
En dan hebben we het al helemaal niet over de podium dat de verstoter wederom krijgt. Feit is dat je bij ouderverstoting te maken hebt met een ouder die een persoonlijkheidsstoornis heeft. Daar ga je niet mee op krukjes zitten. Nee, die houd je kort. Die geef je structuur en sanctioneer je, als die volhard verstotend gedrag vertoont. Een verstoter kan vanuit een jeugdtrauma niet het verschil zien tussen ex-partnerschap en ouderschap. Dat laatste blijf je altijd samen. Een verstoter is boos en zal het kind tegen jou inzetten. Die zal altijd controle op jou willen blijven uitoefenen en niets zo fijn als die verstoter dan weken de kans krijgt zijn/haar gal te spugen en ondertussen het kind nog meer te belasten.
Zeker als dan ook nog eens niemand ingrijpt als de signalen van ouderverstoting er ruimschoots zijn en zelfs worden geuit. Niet voor niets heeft een verstoter zoveel weerstand tegen parallel ouderschap. Dan staat er een hoog schot tussen jullie en is dat podium weg! Als jij boos wordt tijdens het traject; wordt jij aangemerkt als de strijdende ouder. Al die tijd dat jij braaf naar zo’n traject gaat, alle opdrachten netjes vervult, kan jouw ex doorgaan met het pathogene gedrag. En dan wordt het jou ook nog eens verboden om te handelen! Om aangifte te doen als je getuige bent van mishandeling, of een kort geding op te starten om de omgang vlot te trekken.
Juist in het belang van jouw kind kan je gemotiveerd dit soort trajecten weigeren bij de rechter! Geef bij de rechter aan dat jullie de fase van overleggen ruimschoots zijn gepasseerd. Je staat immers niet voor niets in die rechtbank.
Herken Ouderverstoting ageert al jaren tegen dit soort trajecten, waarbij we aantekenen dat het prima kan werken ter bewustwording, mits beide ouders goede intenties hebben. Prima dus voor die 85% van ouders die scheiden en naar een tijdelijke ontoerekeningsvatbaarheid er samen uit komen omdat beiden naar het belang van het kind kunnen kijken, maar zeer zeker niet geschikt als je te maken hebt met één pathogene ouder en dus bij die 10 à 15% zit, waarbij ouderverstoting het resultante zal zijn, als niet kordaat en direct wordt ingegrepen waardoor de verstoter geen ruimte krijgt.
Herken Ouderverstoting heeft dus gereageerd op dit interview en met ons heel wat meer ouders.
Het is enorm te waarderen dat Marieke en ik dus uitgenodigd waren om een inhoudelijk gesprek aan te gaan met Justine van Lawick. Elisabeth van der Heide, GGZ kinderpsycholoog was ook bij het gesprek. We hebben meteen een hulpvraag neergelegd: “wat is nou echt de authentieke stem van het kind?”
Doe daar eens meer onderzoek naar, want wat er nu in Nederland gebeurt is van de zotte en zwaar traumatisch. Volwassenen die in hun jeugd een ouder hebben afgewezen krijgen maar al te vaak te horen dat ze het destijds zelf hebben aangegeven/gezegd. Met name de verstoter hoeft zo geen verantwoordelijkheid te nemen. We hebben gezegd dat de professionals veel directiever zullen moeten zijn, veel korter door de bocht.
Fijn om te horen dat de MASIC toegepast gaat worden. Maar daaruit zal dan wel maatwerk moeten volgen als blijkt dat deze ouders niet geschikt zijn voor mediation, of te wel trajecten. Wat ons opvalt is een mate van handelingsverlegenheid, want nee, het is totaal niet moeilijk om ouderverstoting te onderkennen en nee, ingrijpen is ook niet moeilijk.
Maar wat ons ook is opgevallen en waar wij blij mee zijn; het hart zit op de goede plek. Net zoals bij de bedenkers van Ouderschap blijft, handelen ze vanuit goede intenties en durven deze mensen gerust voortschrijdend inzicht te gebruiken. Maar ook deze mensen worden daarbij tegen gewerkt, het wordt hen lastig gemaakt. Toch, beschikken deze mensen over de juiste kennis en capaciteiten om een positief verschil te maken. Immers, zij hebben er voor doorgeleerd en zeker bij klinische psychologen is er intervisie en tijdens de studie ook zelf therapie. Pas op wie jij uitnodigt in jullie leven
Met klem heeft Herken Ouderverstoting beiden erop gewezen dat er een goed keurmerk moet komen en dat hun rol richting de ministeries VenJ/JenV en WVS, richting de Raad, richting de zogenaamde wetenschappers actiever hoort te zijn. We zijn het met elkaar eens, naar ons willen ze niet luisteren, wees moedig en sta voor jouw vak, dus neem stelling.
Onderstaand de mail die verstuurd is naar aanleiding van het gesprek:
Beste Elisabeth en Justine,
Dat gevoel is wederzijds, ook wij vonden het een plezierig gesprek.
Wat betreft de discussie vandaag: het uitgangspunt van Childress en ook van ons, is vasthouden aan de wetenschappelijke consensus binnen de psychologie. Dr. Childress is geen wetenschapper (wetenschappers worden over het algemeen gemotiveerd door andere al dan niet perverse prikkels) maar net als jullie een clinicus.
Een clinicus die onderzoek doet, een diagnose stelt en uiteindelijke de behandeling bepaalt. Hij gaat uit van the science of professional psychologie (bijlage 1) en gaat op basis van de wetenschappelijke consensus binnen de gevestigde psychologie op zoek naar een diagnose. Uitgangspunt is het feit dat een kind dat een band heeft opgebouwd met beide ouders ten tijde van het gezinsleven deze band niet ‘zomaar’ verbreekt. Alleen als er sprake is van:
1. Incest
2. Geweld
3. Verwaarlozing
4. Pathogeen ouderschap/pathogene opvoeding
Dat zijn de enige redenen die de veiligheid van een kind in gevaar brengen; als je hierbij de diverse meningen vanuit de pedagogiek betrekt, begeef je je op een hellend vlak en wordt het bijna onmogelijk om een diagnose te stellen.
Bijlage 2 is de diagnostische checklist die Childress heeft samengesteld om de diagnose pathogeen ouderschap/opvoeding te stellen. Deze lijst is natuurlijk maar een voorbeeld, elke psycholoog kan deze naar eigen inzicht samenstellen, zolang het vaststellen van de zelfde diagnose maar geborgd wordt.
Bijlage 3 is de vragenlijst voor professionals om na te gaan of een professional over de juiste deskundigheid beschikt.
Bijlage 4 is de parenting practice scale; naast de diagnostische checklist een hulpmiddels om de diagnose te stellen.
Daarnaast de link naar zijn blog, https://drcraigchildressblog.com/, waarin hij zich regelmatig richt tot zijn mede collega professionals.
Wij zijn benieuwd naar jullie mening over de bijlage; of deze behulpzaam zijn bij het stellen van de juiste diagnose.
Met vriendelijke groet,
Anne Marie van Mackelenbergh
Marieke van Woerkom
Gesprek met Marieke van Woerkom en Annemarie van Mackelenbergh van “Herken Ouderverstoting” dd 20 juni 2019
Door Justine en Elisabeth
Aanleiding voor dit gesprek was de podcast van Justine met Lex Bohlmeijer en de reactie van Annemarie daarop.
Doel van het gesprek is uitwisseling. Wij zijn geïnteresseerd in hun verhaal en zij hopen ons te motiveren volgens hun ideeën te werken.
Zij volgen de richtlijnen van Childress en zouden willen dat er voor heel Nederland dergelijke richtlijnen komen. Dat houdt in dat er bij ouderverstoting heel direct wordt ingegrepen. De verstoten ouder wordt aangesproken op zijn / haar verantwoordelijkheid om naar kind te gaan, bv op school, en duidelijk te maken dat er gewoon weer contact moet zijn ‘ik mis jou en jij mist mij en het is beter voor ons allemaal als we weer met elkaar omgaan en daar gaan we nu mee beginnen’. Ze komen met voorbeelden waarin kinderen hun vader / moeder om de hals vallen en opgelucht zijn. Kan ook moeilijker zijn dan helpt het het kind bij de verstoten ouder te laten plaatsen, door de rechtbank, en van daaruit te kijken hoe contact met de andere ouder (zij noemen het de pathogene ouder) kan zijn. Die ouder moet dan wel verplicht worden door de rechter om in behandeling te gaan en aan eigen trauma’s te werken. Volgens hen kan dat in vrijwel alle gevallen werken. Hoe eerder hoe beter. Zij vinden dat jeugdzorg, JGB, mediators en rechtbank slecht werk leveren door niet door te pakken en alles maar te laten lopen. Terwijl veel van die kinderen later in de knoop raken, slechte partnerkeuzes doen en de splitsingen herhalen.
Ongeveer een miljoen volwassenen lijden onder een geschiedenis van ouderverstoting (volgens Annemarie).
Bij hen melden zich veel volwassenen die als kind een ouder hebben verstoten en daar nu heel veel spijt van hebben. Zij zeggen dat hulpverleners veel meer moeten doorpakken in herstel van contact en ook dat de verstoten ouder veel harder moet vechten voor het contact.
Zij hebben een Facebookpagina en een forum waarop ouders hun hart kunnen luchten en ze hopen dat hulpverleners meelezen. Marieke vertelt dat zij zelf een verstoten ouder is en dat zij pas veel later heeft begrepen (door te lezen, o.a. Dr Childress en Gardner) dat ouderverstoting geen diagnose is maar dat er wel zoiets bestaat als cross general coalition with emotional cut-off. Als zij beter begrepen had wat er aan de hand was had ze eerder actie kunnen ondernemen.
Annemarie heeft veel contact met verstoten vaders op invloedrijke posities, sommigen zijn vermogend en sponsoren hen. Met name Annemarie praat met veel vuur. Zij ervaren dat als zij hun verhaal doen de hulpverlening vaak in de verdediging schiet, of een spelletje met hen spelen.
Zij willen van ons weten of we onderzoek doen naar “de authentieke stem van het kind”, dwz niet in bijzijn van de “pathogene ouder” en daarnaast moet het kind erop kunnen vertrouwen dat zijn of haar informatie niet zonder meer nadien met de ouders wordt gedeeld.
Wij beamen dat wij zeker ruimte maken voor de authentieke stem van het kind. Veel kinderen weten niet meer wat ze zelf voelen en denken, in een groep kunnen kinderen helpen wel weer bij eigen gevoel te komen, hun eigen stem.
Contactherstel is niet doel van ons programma. We leggen uit dat het niet het doel is maar dat we in het geval van ouderverstoting een voortraject doen.
Annemarie en Marieke zijn beducht voor vertraging en uitstel van de omgang als er hulpverlening plaatsvindt terwijl de omgang wordt uitgesteld. Zij vinden dat er zonder meer omgang moet zijn en dan hulpverlening.
Hierover pratend komen we tot punten waar we het over eens zijn.
- We zijn het erover eens dat alle kinderen gebaat zijn bij omgang met beide ouders tenzij er sprake is van verwaarlozing, misbruik of mishandeling. Dan nog is het goed dat er wel contact is (maar bv begeleide omgang).
- We zien dat er intergenerationele gevolgen zijn van ouderverstoting, zowel de jeugd GGZ als de volwassen GGZ zou hier alert op moeten zijn.
- Het zou misschien een goed idee zijn als alle scheidende ouders gescreend zouden kunnen worden (volgens hen bv dmv de MASIC) omdat dan al vroeg duidelijk kan zijn wie risico loopt op een complexe scheiding met evt ouderverstoting. 85% doet het goed, bij 15% complexiteit en kans op ouderverstoting. Zou direct aangepakt kunnen worden.
- We spreken ouders aan op hun eigen verantwoordelijkheid, naar de ander of de maatschappij wijzen heeft weinig zin, wat kan en moet je zelf doen om je situatie te verbeteren? Niet iedereen laat zich (ouder)verstoten.
Casus die Elisabeth inbrengt gaat over een 9-jarige jongen wonend bij moeder die niet meer naar zijn (goed genoeg) vader wil die naar de andere kant van het land is verhuisd en suïcidale uitspraken doet als hij wel moet blijven gaan. Moeder begrijpt haar zoon wel, want zij heeft nare dingen met vader meegemaakt, hij heeft haar in de steek gelaten en rechtszaken gevoerd. Vader voelt zich machteloos. Hun advies: Zeg tegen vader: kom op, niet piepen, verhuis naar de omgeving van je zoon en zoek hem actief op, haal hem op als hij niet komt, ga naar zijn school etcetera.
Zij zeggen: van de 16.000 kinderen met gescheiden ouders heeft 80% ouders die goed genoeg zijn; als daar ouderverstoting optreedt moet je een harde lijn trekken; zij zijn erg voor parallel ouderschap waarbij ouders weinig contact hebben en elkaar met rust laten en ook al zegt het kind het niet te willen, het moet ongeveer de helft van de tijd bij beide ouders zijn. Voor ongeveer 20% van de kinderen is omgang zonder begeleiding niet verantwoord.
Zij vragen van ons om hen actief te steunen om bovenstaande te ondersteunen richting de politiek.
Marieke vertelt nog eea over haar persoonlijke situatie: zij wilde naar een examenuitreiking van haar kind en kreeg een contactverbod opgelegd. Annemarie is mishandeld in haar jeugd en door haar ex-partner en heeft actief voorkomen dat zij verstoten werd.
Zij vinden het jammer dat Margreet er niet bij was.
Afspraken
Wij bespreken dit gesprek in ons team en hoe we verder gebruik kunnen maken van hun inzichten (casuïstiek inbrengen).
Zij sturen een diagnostische vragenlijst over ouderverstoting en de link naar een interessant blog.