Spinning rondom het Adviesrapport Expertteam Ouderverstoting febr 21

Eerst werden we 'verrast' met de aankondiging van het betreffende rapport tijdens het webinar over ouderverstoting 4 febr 21

 

Heel wat later dan afgesproken werd het rapport gelanceerd. Een hoop tekst, 150 bladzijden die werden samengevat in het zogenaamd strafbaar stellen van ouderverstoting. Stoere woorden van onze minister van Rechtsbescherming, Sander Dekker.

Zeker gezien het spelletje dat hij nu al jaren met ons heeft gespeeld. Eerst attendeert hij ons op art 279 WvSr als reden om geen gevolg te geven aan de unanieme motie van van Nispen.

Vervolgens gaan er instructies naar het OM en de politie,  die verwerkt zijn in hun richtlijnen en handreikingen; standaard seponeren....

Om nu dan met deze oplossing te komen, terwijl ouders vast lopen in de fuik van de hulpverlening, is schrijnend en kamervragen waardig.

Zo ook het idee van het onmogelijk maken van de klachten. In plaats van zich af te vragen waarom zoveel ouders klachten indienen, zijn de organisaties zo aan het inrichten dat ze nog 'minder last ' hebben van de ouders die ze hun kinderen ontnemen.

Zo'n voorgestelde noodwet, om ouders te dwingen 'hulp' te accepteren, krijgt niet de aandacht die het hoort te verdienen, het gaat tegen alle (grond)wetten, internationale wetten en verdragen is, maar goed, blijkbaar komt niemand op het idee, ook de pers niet , door te vragen.


INTERVIEWADVIES OUDERVERSTOTING

‘Ouders moeten niet ongestraft kinderen bij hun ex kunnen weghouden’

Er moet eerder en veel harder opgetreden worden tegen ouders die na een scheiding de kinderen weghouden bij de ex-partner. Dat is het advies van een speciaal opgericht expertteam aan de overheid. De tijd van aanmodderen moet voorbij zijn, stelt familierechter en teamvoorzitter Cees van Leuven.

Familierechter Cees van Leuven aan het Gerechtshof in Den Bosch heeft er door de jaren heen een eindeloze stoet van aan zich voorbij zien trekken. Ouders die ruziën over de omgang met de kinderen. In langdurige juridische gevechten met alleen maar verliezers. ‘Niet te tellen, zo veel gefrustreerde vaders en ook moeders er zijn. Wanhopig, aan het eind van hun latijn. Bijna alle kinderen die dit overkomt, gaan op latere leeftijd in therapie.’

 

Het rechterlijk systeem raakt er bovendien van overbelast. ‘Dan komen vader en moeder elk met hun eigen advocaat binnen. De ene advocaat heeft de allerbeste argumenten om geen omgang toe te laten van het kind met de ex-partner, de andere de allerbeste argumenten om het wel te doen. Van die strijd willen we af.’

Sinds 2003 is Van Leuven familierechter. Complexe ouderschapszaken zijn, zoals hij zelf zegt, ‘echt zijn ding’. In 2019 vroeg het ministerie van Justitie hem om voorzitter te worden van het expertteam Ouderverstoting/complexe omgangsproblematiek. Aanleiding was een motie van Tweede Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks). De opdracht: zoek naar oplossingen voor dit maatschappelijke probleem.

In 10 tot 20 procent van de scheidingen lukt het ouders niet om afspraken te maken over de kinderen. ‘Complexe scheidingen’ noemen experts dit, liever dan de vaak gehoorde term vechtscheidingen. In extreme gevallen komt het zover dat het kind een van zijn twee ouders niet meer ziet.

Hoe ouderverstoting te voorkomen? Voor hun onderzoek sprak het expertteam ook met ‘ervaringsdeskundige’ ouders en (inmiddels volwassen) kinderen. Behalve voorzitter Cees van Leuven vertellen ook expertteamleden Gerda de Boer en Jurjen Tak, beiden orthopedagogen, over hun bevindingen. Tak: ‘Het shockeerde ons dat veel kinderen zich totaal niet gehoord hebben gevoeld. Vaak werd er niet echt met ze gepraat. Dat moet anders.’

 

HOOFDPUNTEN UIT HET ADVIES

Te veel kinderen verliezen contact met een van hun ouders na een scheiding. Gescheiden ouders komen er vaak mee weg als ze afspraken met hun ex over omgang met de kinderen niet nakomen. Het systeem moet flink op de schop, adviseert het Expertteam ouderverstoting/complexe omgangsproblematiek aan minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) en minister Paul Blokhuis (Jeugdzorg). De handhaving moet strakker, met in het uiterste geval boetes, gijzeling of zelfs (tijdelijke) beëindiging van het ouderlijk gezag. Daarvoor moet de hulpverlening uitgebreid worden. En nauwer gaan samenwerken met politie en justitie. ‘Zo kunnen we veel misère voorkomen.’

Waarom is nu de tijd rijp dit probleem aan te pakken?

Cees van Leuven, familierechter: ‘Dat komt echt door de getroffen ouders, die aandacht zijn blijven vragen voor dit probleem. Die zijn de grote motor achter deze beweging.’

 

Jurjen Tak, orthopedagoog: ‘Een op de zeven scheidingen is problematisch. Als veel mensen scheiden, zijn er dus ook veel problematische scheidingen. In het Jeugdzorgadviesteam in Amsterdam-West hebben we een keer geturfd: 80 procent van onze klanten kwam uit gescheiden gezinnen. Complexe scheidingen leggen veel druk op het zorgsysteem. Daardoor loopt het vast en worden de wachttijden lang. Ouders moeten wachten op diagnostiek, advisering, hulp en rechterlijke uitspraken. Dan vreet dat conflict zich steeds dieper in.’

Gerda de Boer, orthopedagoog: ‘Door die enorm lange wachttijden voor de juiste hulp wordt te laat gezien dat het misgaat. Bovendien zijn veel orthopedagogen en psychologen wegbezuinigd sinds de overheveling van de jeugdzorg naar de gemeenten in 2015. Juist bij complexe scheidingen zijn deze hulpverleners nodig.’

Jullie opvallendste aanbeveling: er moet meer handhaving komen. Nu zijn er nauwelijks sancties als een ouder de omgangsregeling niet volgt. Hoe belangrijk is die stok achter de deur?

Van Leuven: ‘Heel belangrijk. Handhaving van de omgangsregeling is nu een groot probleem. Dan moet zo’n vader, meestal zijn het de vaders, maar zien hoe hij zijn kind uiteindelijk te zien krijgt.

 

‘Ouders moeten weten dat er serieuze sancties dreigen als ze niet meewerken. Dat gaat van licht naar zwaar. Het begint als een van de ouders de hakken in het zand zet en zegt: mijn kind gaat niet naar de andere ouder. Dan kunnen wij zeggen: dan wordt het hoofdverblijf van het kind verplaatst naar de andere ouder. Of je kunt het verblijf bij de weigerachtige ouder verkorten. Het kan zelfs dat je dan het kind helemaal weghaalt bij de weigerachtige ouder, maar daar willen we wel heel voorzichtig in zijn. Daarnaast zijn ook boetes mogelijk, of zelfs gijzeling.

‘Wij verwachten dat met een deugdelijke sanctie-aanpak de omgangsregeling veel beter wordt nagekomen. Daarbij moet er sneller hulp komen zodra een scheiding problematisch dreigt te worden.’

Dat moet dat ScheidingsAdviesTeam gaan doen, dat jullie willen instellen?

Tak: ‘Zo’n ScheidingsAdviesTeam bestaat uit gespecialiseerde hulpverleners die kunnen worden ondergebracht bij de wijkteams. Bij een lastige scheiding moeten zij in een vroeg stadium een inschatting maken van de problemen en de ernst van het conflict. Of de ouders trauma’s hebben en of er nog andere problemen spelen, zoals schulden of huisvesting. Daarvoor moeten zij dan gemakkelijk passende hulp kunnen inschakelen. Als een ouder zegt, ik zie die hulp niet zitten, dan heeft dat adviesteam de autoriteit daar de juridische kant bij te betrekken.’

Van Leuven: ‘Dat zou mijn ideaal zijn. Dat de rechter dan al aanschuift aan de tafel waar dat gesprek plaatsvindt. En dan ook meteen een knoop doorhakt en zegt: ‘Zo gaat het voorlopig worden. Hopelijk zie ik jullie niet meer terug. En als jullie je niet aan de afspraken houden, kunnen er sancties volgen.’’

De politie krijgt een grotere rol. Die moet bij de ouders langsgaan als zij zich niet aan de omgangsregels houden. Heeft de politie daar wel de capaciteit voor? Vaders zeggen nu al dat het bijvoorbeeld nauwelijks lukt om aangifte te doen als een omgangsregeling niet wordt nageleefd?

Van Leuven: ‘De ouders die nu aangifte doen, klagen vaak dat die aangifte niet serieus wordt genomen. Wij zien een andere rol voor de politie weggelegd.

‘Van het ScheidingsAdviesTeam krijgt de politie dan een zeer gerichte vraag. Om bij een bepaalde ouder langs te gaan en te zeggen: mevrouw of meneer, u zit nu bijna tegen het strafrecht aan, we adviseren u nu wel heel dringend om te gaan meewerken. Anders kunt u vervolgd gaan worden wegens onttrekking aan het ouderlijk gezag. Dan gaat de aangifte tegen u naar de officier van justitie en wordt het een strafzaak. Dan krijgt u een strafblad en kunt u zelfs de gevangenis in gaan. Maar wij hopen vooral dat ouders het niet zover laten komen.’

Is het door het huidige gebrek aan sancties, dat nu veel ouders wegkomen met het niet naleven van de omgangsregeling?

Van Leuven: ‘Ja, maar ook de gigantische wachttijden in de procedures spelen mee. Het kan zo een jaar duren voor een volgende stap in een zaak is gezet.’

Tak: ‘Als een ouder geen zin heeft om zijn kinderen naar zijn ex-partner te brengen, kan die ex een procedure beginnen. Voordat die is afgehandeld, ben je een jaar verder. En dan heb je een jaar geen contact gehad met je kind.’

Hierdoor kunnen ouders het procederen misbruiken om de zaak te traineren?

Tak: ‘Dat kan als je kwaad in de zin hebt of als je je machteloos voelt. Er zijn veel redenen waarom ouders contact kunnen verliezen met hun kind. Het kind wil bijvoorbeeld niet naar de ouder, omdat die te ver van zijn vriendjes woont. Of die ouder heeft een nieuwe partner gekregen. Of het kind is daar zo lang niet geweest dat het wat onwennig is. Of er is zo veel kwaad gesproken, dat het kind een slecht beeld van die ouder heeft gekregen. Maar er zijn ook ouders die echt wraak willen nemen. Die zeggen: als je mij niet meer wilt, dan krijg je ook je kinderen niet meer te zien.’

Jullie schrijven dat de vader op achterstand staat in de hulpverlening en in de rechtspraak door het traditionele beeld van het ouderschap. Dat is een opvallende constatering.

Tak: ‘Veel vaders zeggen dat ze het lastig vinden dat het merendeel van de hulpverleners vrouw is. Wat doen veel vaders als ze boos worden? Ze tonen mannelijke woede. Zeggen lelijke dingen. Slaan met deuren. Gooien met iets. Terwijl een moeder eerder gaat zitten en zich terugtrekt. Zij roept zo meer medelijden op dan de man. Hulpverleners moeten daar doorheen kunnen kijken en goed op reageren. Het is waarschijnlijk voor het eerst dat het ministerie het advies krijgt hierover na te denken.’

De Boer: ‘Hulp bij complexe scheidingen wordt effectiever als mannelijke en vrouwelijke hulpverleners samen het gezin helpen.’

Van Leuven:’ De meeste familierechters zijn vrouw. Zij oordelen niet in het nadeel van mannen, maar het zou beter zijn als daarin meer evenwicht komt.’

Hoe komt de rechtspraak af van dat eindeloze procederen in scheidingszaken?

Van Leuven: ‘De gevoerde procedures gaan soms tot en met de Hoge Raad en ook zijn er vaak veel procedures naast elkaar, bij verschillende rechters. Bijvoorbeeld over de alimentatie, de verdeling van de inboedel en geld, de zorg voor de kinderen. Voor de rechter is er soms geen doorkomen aan. Wij willen nu alle zaken in een complexe scheiding gaan samenvoegen. Dan is er nog maar één procedure waarbij de rechter misschien wel meerdere keren aan tafel komt en meerdere keren een beslissing moet nemen. Maar dan is er overzicht en één compleet dossier.’

Met betere en tijdige hulpverlening kunnen veel juridische procedures worden voorkomen, is jullie advies. Maar dat kost toch ook veel geld?

Tak: ‘De kosten gaan voor de baten uit. Heel veel kinderen die te maken hebben gehad met ouderverstoting gaan zelf in therapie als zij volwassen zijn. Soms krijgen ze zelf ook problemen met hun kinderen. Dat gaat soms generaties lang door. Dat kost een berg. Als je daarin ergens een knip kunt zetten…’

Van Leuven: ‘Ik zie in de praktijk hoe zaken met goede hulpverlening en behandeling compleet konden worden opgelost, zonder verder rechtsgevolg. Ik ben ervan overtuigd dat de rechter er veel minder aan te pas komt als in een vroeg stadium meer scheidingsbegeleiding of ouderschapsbegeleiding wordt geboden. En als iemand niet wil meewerken aan bijvoorbeeld een behandeling, zet ik druk op het proces. Zo ontstaat een samenwerking tussen zorg en recht.’

Dit klinkt als een enorme omslag. Gaat dat gebeuren?

Van Leuven: ‘Het is een cultuuromslag. Het belangrijkste is nu dat die twee ministeries, van Justitie en Welzijn, écht aan de slag gaan met de uitvoering. Het is duidelijk dat de situatie onhoudbaar is met de druk op de hulpverlening en rechtspraak.’

Tak: ‘Als van allerlei kanten op het systeem wordt gedrukt, dan volgt op een gegeven moment een omslag. Aan de sociale kant is wel drastisch bezuinigd. Je kunt problemen bij justitie verminderen door te investeren in jeugdhulp. Het aansluiten bij wijkteams, zoals wij voorstellen, is relatief goedkoop. Maar het opleiden van professionals zal wat kosten.’

Van Leuven: ‘In ons expertteam hebben we een naadloze samenwerking gehad tussen hulpverleners, juristen en wetenschappers. Ze waren het eens op visie en inhoud. Als dat in de praktijk ook zo gaat, dan komt het goed.’


LEES OOK:

Minister Dekker: ‘Steviger optreden tegen ouders die omgang kinderen met ex blokkeren’
De overheid wil steviger optreden tegen ouders die na een scheiding de officiële afspraken met hun ex over de omgang met de kinderen niet nakomen. Dit schrijft demissionair minister Sander Dekker (VVD, Rechtsbescherming) in een brief aan de Tweede Kamer. Hij wil laten onderzoeken of het bijvoorbeeld effectief is om boetes op te leggen.


NRC nieuws/2021/02/18/kiezen-voor-rust-kan-verkeerd-uitwerken

"als er contactverlies is tussen kind en een ouder moet er een rood lampje gaan branden"

Experts Ouderverstoting: Duizenden kinderen verliezen na een scheiding het contact met een ouder. Een schadelijke situatie zeggen 3 experts; kiezen voor rust kan verkeerd uitwerken.