Mijnheer Peters, CDA, (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.), mijnheer Worsdorfer, VVD,  (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.), Lisa Westerveld (GL) (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.), Renske Leijten, SP, (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) en mijnheer Omtzigt, CDA, (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.), wanneer grijpen jullie in?

DE VOLKSKRANT 

COLUMN HARRIËT DUURVOORT

Ontmantel de jeugdbescherming, die maakt gezinnen onnodig stuk

Khadija gaf net borstvoeding toen haar baby, Yasmina van 2 weken, bij haar werd weggerukt door de politie en samen met haar broertje van 2, uit huis werd geplaatst. Khadija en haar man Omar stonden goed bekend, er was niets aan de hand. Maar de kraamverzorgster had ‘iets’ gezien en had dat gemeld. ‘Iets’ met niet opgeruimde spullen, een afwas die nog niet was gedaan. De rechter gaf een machtiging tot uithuisplaatsing, op basis van speculaties. Het is een van de talloze schokkende verhalen over misstanden in de Jeugdzorg in het boek Kinderen van de Staat, Jeugdzorg in ademnood van onderzoeksjournalist Hélène van Beek.

Jaarlijks worden zo’n 46 duizend kinderen uit huis geplaatst en zitten er zo’n drieduizend in een gesloten instelling. In Nederland zitten er rond 420 kinderen op 5 miljoen inwoners in een gesloten instelling. In Denemarken zijn dat er vijf.

Zwak bewijs

Schrijnend is dat een uithuisplaatsing niet zelden gebeurt op basis van zwak bewijs. In de jeugdbescherming werken voornamelijk mensen met een mbo- of hbo-opleiding die onvoldoende zijn opgeleid om gedegen, juridisch doortimmerde rapportages te maken. Ze proberen vaak, met de beste bedoelingen, vooral inschattingsfouten te vermijden. Nemen het ‘zekere’ voor het onzekere. Dan maar uitgaan van kindermishandeling. Maar de kinderrechter beslist wel op basis van het door de Kinderbescherming aangeleverde feitenonderzoek. ‘Wij zijn niet van bewijsvoering, maar van het organiseren van veiligheid. We moeten het onderbouwen. Dat is een heel groot verschil. Bewijzen is een strafrechtelijke taak, dan beschuldig je ook iemand’, stelde Veilig Thuis zelf in een roemruchte casus waarbij ouders van een ziek kind ten onrechte werden beschuldigd van Münchhausen by proxy, een vorm van kindermishandeling.

Ook valse meldingen zijn een probleem. Van burenconflicten tot familieruzies, van vechtscheidingen tot leerplichtconflicten over passend onderwijs. Beschuldigingen van misbruik of verwaarlozing worden door instanties overijverig opgepakt. Ouders worden zo op basis van roddels ten onrechte door een kinderrechter ‘veroordeeld’ en krijgen een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing opgelegd.

Grootste straf

We beschouwen het als het grootste onrecht als een verdachte in een strafproces onterecht wordt veroordeeld en daarom heeft een verdachte rechten, zoals recht op een toegevoegde advocaat. Ouders en kinderen hebben zulke rechten niet. Terwijl hen de grootst denkbare straf wordt opgelegd: hun gezin wordt uit elkaar gerukt. Doorgaans voor jaren. En kinderen wordt hun jeugd en toekomst ontnomen.

Kinderen met gedragsproblemen die niet crimineel zijn, worden in de ‘Jeugdzorgplus’ geplaatst. Gesloten jeugdzorginstellingen met ijzingwekkende gevangenisregimes, maar doorgaans zonder de behandeling die ze nodig hebben. Ze hebben er minder rechten dan jeugdcriminelen die in jeugddetentie moeten (en minder rechten dan alle andere veroordeelde misdadigers). Hekken, naakt fouilleren, gevangeniskleding en de gevreesde ‘iso’, de isoleercel, waar regelmatig een kind met geweld naartoe wordt gesleurd in een ‘scheurjurk’. Ze worden met huiveringwekkend machtsvertoon opgepakt en in arrestatiebusjes het land door vervoerd. ‘Ze stonden daar met acht, negen politiebusjes, met ieder drie, vier man erin’, vertelt Babs over hoe ze werd opgepakt op school.

Beschadigd

In instellingen raken kinderen zwaar beschadigd. Er is veel geweld tussen de kinderen onderling. Uit huis geplaatste kinderen lopen twee keer zoveel kans seksueel te worden misbruikt als andere kinderen. Geestelijk gehandicapte kinderen zelfs drie keer. Kinderen onder de 12 komen geregeld in de Jeugdzorgplus terecht, tussen gedragsgestoorde, gewelddadige jongeren. Zoals een meisje van 5, tegen de wil van haar moeder. Volgens de rechter was dit voor dit kind – agressief, met hechtingsstoornis – de enige oplossing.

Jeugdbeschermers klagen over het vele geweld. Maar een immoreel systeem waarin ouders en kinderen radeloos en rechteloos zijn, vraagt om problemen. Dit systeem moet worden ontmanteld. We moeten opnieuw nadenken over hoe we kinderen willen en kunnen beschermen. Vooraleerst: zo min mogelijk uit huis plaatsen en thuis ondersteunen. En ouders recht geven op een advocaat, zo nodig vergoed. Kinderen die thuis mishandeld en misbruikt worden, verdienen bescherming. Maar niet zo. Niet door hen op te zadelen met gemiddeld 64,6 hulpverleners. Stop met ‘hulp’ geven die kinderen voor het leven kapotmaakt.