Verhuizen na beëindiging van een relatie
Er gaan nogal wat broodje aap verhalen de ronde hoe te handelen na een scheiding aangaande verhuizen van een van de ex-partners. Ik lees steeds vragen over voorgenomen verhuizingen en vooral: wanneer mag dit nu wel of niet? Dit varieert van, je mag niet verhuizen! Ja maar maximaal 3 km tot maximaal 10 km. Tot, dat maak ik zelf wel uit!
Maar wat mag er nu wel en wat niet en wat ligt daarvan nu eigenlijk wettelijk vast. Om hier een antwoord op te kunnen geven zullen we eerst een aantal zaken moeten vaststellen. Van belang is, wat is er geregeld bij de scheiding.
Inhoud ouderschapsplan
Is er sprake van co-ouderschap of omgangs regeling?
Na een echtscheiding hebben beide ouders evenveel verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van de kinderen. Daarnaast hebben de kinderen het recht om beide ouders te blijven zien. Daarom moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden. Bij co-ouderschap streef men ernaar om de zorg voor de kinderen 50/50 te verdelen, bij een omgangsregeling worden tijden waarop de ene ouder het kind heeft en de ander ouder is, vastgelegd.
De regeling voor co-ouderschap of omgangs regeling is niet wettelijk vastgelegd, dus de afspraken die er worden gemaakt in het ouderschapsplan gelden. Wel moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan om het co-ouderschap of omgangs regeling succesvol te maken. Daarnaast kunnen ze niet te ver uit elkaar wonen, de kinderen moeten immers altijd in de buurt van hun school en vriendjes wonen. Hoe ver de ouders precies uit elkaar kunnen wonen, verschilt per situatie.
Een verhuizing met kinderen na scheiding stuit echter vaak wel op weerstand van de andere ouder. Het komt de laatste tijd dan ook steeds vaker voor dat de ouders hierover een strijd voeren en uiteindelijk bij de rechter belanden. Ik zie steeds meer vragen over voorgenomen verhuizingen en vooral, hoe zit het met de afstand in kilometers tot elkaar.
Het is niet zo dat een bepaald aantal kilometers is vastgesteld tussen de woonplaatsen van de ouders. Het gaat erom dat het praktisch is! Over het algemeen is vaak de afspraak ( geen wet) dat je niet verder kan verhuizen dan 7 kilometer van de andere ouder. Controleer hoe dit bij jullie zit! Natuurlijk zijn deze afspraken niet bindend. In overleg kunnen jullie altijd de regels in het ouderschapsplan wijzigen!
Ouderschapsplan wijzigen
Om het ouderschapsplan te veranderen, hebben ouders een paar opties. Ze kunnen de nieuwe afspraken mondeling doornemen. Vastleggen is in veel gevallen beter. Dat kan op twee manieren. Ouders kunnen de afspraken opnemen in een aanvullende of wijzigingsouderschapsplan. Dat is een document waaronder beide ouders een handtekening zetten. Het nadeel van zo’n overeenkomst is dat het document geen executoriale titel heeft. Dat betekent dat de afspraken niet afdwingbaar zijn. Ouders kunnen deze overeenkomst ook op eenzijdig of gezamenlijk verzoek door de rechter laten bekrachtigen. Ze dienen dan met behulp van hun advocaat of advocaat/scheidingsmediator een al dan niet gezamenlijk verzoekschrift in. De rechter toetst de nieuwe afspraken aan de hand van de wet en geeft een executoriale titel.
Wie hebben gezag
Na een echtscheiding blijven beide ouders gezamenlijk belast met het ouderlijk gezag over de minderjarige kinderen, hoge uitzonderingen daargelaten. Dat betekent dat de belangrijke beslissingen ten aanzien van de minderjarige kinderen door beide ouders samen genomen moeten worden. Dit geldt ook voor de beslissing over de woonplaats van het kind. De ouder die met het kind wil verhuizen, heeft dus de toestemming van de andere ouder nodig voor de verhuizing van het kind. Als die toestemming ontbreekt, mag de ouder die wil verhuizen dit niet doen, met het kind. Ouder waar kind woont (GBA) mag dus wel verhuizen zonder toestemming van de andere ouder. Geen wet die dat verbied! Waar je wil wonen is immers vrij. Vervangende toestemming van de rechter wordt niet zomaar verleend. Indien je het oordeel van de andere ouder of de rechtbank niet afwacht en vertrekt, kan je dit duur komen te staan. De rechter heeft inmiddels al een aantal keren beslist dat de ouder die met de kinderen zonder toestemming is verhuisd moet terugverhuizen!
Vervangende toestemming van rechter
Als de andere ouder de toestemming voor de verhuizing niet wil verlenen, dan kan degene met de verhuiswens via een gerechtelijke procedure nog wel vervangende toestemming voor de verhuizing aan de rechter vragen. Of de rechter die toestemming verleent, hangt wel af van vele factoren. Zo moet je zo voorstellen dat een rechter eerder toestemming zal verlenen voor een verhuizing van Utrecht naar Zeist, dan van Utrecht naar Zwolle of zelfs naar het buitenland. Ook de noodzaak van de verhuizing is belangrijk. Veelgehoorde argumenten voor een verhuizing zijn het verlangen om terug te keren naar de omgeving waar de roots van de verhuizende ouder liggen, het gaan samenwonen met een nieuwe partner die elders woont, of een andere baan/werkomgeving. Andere factoren die meewegen in de beslissing van de rechtbank zijn onder andere de mate waarin de verhuizing doordacht en voorbereid is, de contactregeling met de andere ouder en de consequenties van de verhuizing daarop, de leeftijd van het kind en de mate waarin het kind geworteld is aan de omgeving of juist gewend is aan verhuizingen. Van belang hierbij is dat de rechter alle belangen moet afwegen en niet alleen het belang van het kind. Het kan dus voorkomen dat een ander belang zwaarder weegt dan het belang van het kind.
Natuurlijk blijft het belang van het kind wel een zwaarwegend belang voor de rechter. Ik zie dan ook vooral veel uitspraken waarin de vervangende toestemming voor de verhuizing wordt afgewezen. Zelden wordt een verhuizing door de rechtbank toegestaan. Dit geldt ook bij verhuizingen naar een nabij gelegen dorp of stad op bijvoorbeeld 30 kilometer afstand.
Verhuizen zonder (vervangende) toestemming
Wat nu als de rechter de vervangende toestemming weigert? Dit betekent alleen dat het minderjarige kind niet mag verhuizen, de ouder zelf mag uiteraard wel verhuizen. Als de ouder daarvoor kiest, dan heeft dit tot gevolg dat het kind vervolgens zijn/haar hoofdverblijfplaats bij de achterblijvende ouder heeft. De ouder verhuist dan zonder het kind.
In de praktijk komt het ook voor dat een ouder de gok waagt en verhuist zonder toestemming van de ouder of de rechter. Dit gokje kan overigens wel heel nadelig uitpakken, als de andere ouder dit niet accepteert en de kwestie toch aan de rechter voorlegt. De rechter kan namelijk beslissen dat de reeds verhuisde ouder terug moet verhuizen. Dit is niet alleen heel onrustig voor het kind, maar ook een kostbare aangelegenheid voor de verhuisde ouder!
Voorbeelden omtrent afstand
LJN: BM5825, Hoge Raad, 18 juni 2010
3.1 De vader heeft primair verzocht dat de moeder niet met de kinderen zal verhuizen buiten het gebied met een straal van 10 kilometer vanaf het (voormalige) gemeentehuis in Schipluiden en dat een omgangsregeling wordt vastgesteld. De rechtbank heeft "de maximale verhuisafstand van de moeder" bepaald op een straal van 50 kilometer hemelsbreed vanaf gemeld gemeentehuis en een omgangsregeling vastgesteld overeenkomstig de daarover tussen de ouders gemaakte afspraken. De rechtbank heeft daarbij overwogen dat de vrijheid van de moeder om te verhuizen wordt beperkt doordat zij het contact tussen de kinderen en de vader, die een frequente omgang met elkaar hebben, in aanvaardbare mate in stand dient te houden. Een verhuizing waarbij de afstand te groot wordt, zou dit contact bemoeilijken.
Het hof heeft de beschikking van de rechtbank bekrachtigd met overneming van de gronden en daaraan toegevoegd dat een afstand van 50 km geen inbreuk maakt op de mogelijkheid tot omgang tussen de vader en de kinderen, en dat aan de moeder in redelijkheid niet de mogelijkheid mag worden ontnomen op een redelijke verhuisafstand een nieuwe start te maken met haar gezin.
Etc. etc.
Maximale verhuisafstand
Dat roept de vraag op of er in geval van co-ouderschap ook zoiets bestaat als een ‘maximale verhuisafstand’. Of een ouder dan bijvoorbeeld niet meer dan 20 kilometer van de andere ouder mag gaan wonen. Helaas valt er uit de rechtspraak geen algemeen aanvaarde reisafstand af te leiden. Steeds kijkt de rechter naar de specifieke omstandigheden van de voorliggende zaak.
Reistijd
Zo oordeelde het Hof Arnhem-Leeuwarden bijvoorbeeld dat een reistijd tussen de ouders na verhuizing van zo’n 25 minuten per enkele autoreis niet onaanvaardbaar lang is voor de minderjarige
Geen beperking vaderschap
In een andere zaak, waarin er zowel in het weekend alsook op doordeweekse dagen contact was tussen de kinderen en de andere ouder, stond het Hof Den Haag zelfs een verhuizing binnen een straal van 50 kilometer toe. Daarbij overwoog het Hof dat de moeder tijdens het huwelijk al voor het grootste deel de verzorging van de kinderen op zich had genomen en dat de gewenste verhuizing voor de vader ten opzichte van die situatie geen beperking meebracht in de manier waarop hij zijn vaderschap kon vormgeven.
Vrees voor aantasting band met vader
Het Hof Den Bosch komt in een recente uitspraak echter tot een heel andere conclusie. Verhuizing van moeder zou – ondanks de relatief beperkte afstand – tot praktische problemen leiden bij de uitvoering van de uitgebreide zorgregeling, onder andere bij het halen en brengen van de kinderen naar school. Het Hof weegt ook mee dat er veel spanningen zijn tussen de ouders en dat de vrees bestaat dat de band tussen vader en de kinderen door de verhuizing zal worden aangetast.
Sociale omgeving kind
In min of meer gelijke zin oordeelde het Hof Den Haag, dat een verzoek tot verhuizing van een 8-jarige binnen een straal van 25 kilometer afwees en daarbij ook veel belang hechtte aan de wenselijkheid voor het kind om in haar huidige sociale omgeving te kunnen blijven wonen.
Belangenafweging
Helaas kan uit de rechtspraak dus niet worden afgeleid over welke afstand een ouder in geval van co-ouderschap of andere beschreven omgangs regeling vrijelijk mag verhuizen. Steeds dient in een individueel geval gekeken te worden naar alle omstandigheden en moeten de belangen van de verhuizende ouder, de betrokken minderjarige(n) en de achterblijvende ouder tegen elkaar te worden afgewogen. Zelfs een verhuizing naar het buitenland behoort onder omstandigheden tot de mogelijkheden. Andere omstandigheden kunnen zwaarder wegen dan de afbreuk die een dergelijke verhuizing doet aan de mogelijkheid van het beginsel van het gelijkwaardig ouderschap. Een kwestie van maatwerk dus.
Mogelijkheid contact
Volgens vaste rechtspraak dient de rechter bij zijn beslissing op het verhuisverzoek alle omstandigheden van het geval te betrekken. Hij dient daarbij onder andere te kijken naar de noodzaak om te verhuizen en de mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid. Maar de rechter hoort ook waarde te hechten aan de mogelijkheden om de bestaande zorgverdeling voort te zetten en dient de mogelijkheden van de ‘achterblijvende’ ouder op onverminderd contact met de minderjarige(n) mee te wegen. Zeker bij een co-ouderschapsregeling zal een verhuizing over grotere afstand al snel de contactmogelijkheden beperken.
Conclusie
Dit zijn kortgeding zaken over iets wat in een scheiding, ouderschap plan niet of niet goed is afgesproken.
- Er zijn geen afstanden in de wet vast gelegd.
- Verhuizen beiden gezag: De ouder die met het kind wil verhuizen, heeft de toestemming van de andere ouder nodig
- Verhuizen zonder toestemming van de ouder of de rechter, risico vol mogelijk terug verhuizen.
In de wet zijn geen vaste regels voor afstanden vastgelegd, dit komt voort dat expliciet gekeken wordt naar iedere situatie op zich. Immer ieder situatie is anders!
Dit kan voor betrokkenen soms onrechtvaardig overkomen en mogelijk als ongewenst worden ervaren. Echter, tijdens een zitting over een dergelijk geschil zal veel afhangen van de argument van beide partijen. Stop daar je tijd in. Niet met ik vind, maar kom met aantoonbare argumenten en leg die voor aan jou advocaat. Kort geding zaken is altijd een advocaat nodig maar in het voortraject kun jezelf al veel doen. Voordat het zover komt kun je dus eigenlijk al veel zelf doen. Denk na tijdens de scheiding hoe jullie dit beiden zien.
Is er al een verhuis wens? Dit kan noodgedwongen zijn, immers een van de twee zal de woning moeten verlaten. Misschien moeten beiden een andere woning betrekken om moverende redenen.
Ga in dit geval voor het belang van de kinderen! Wat is voor hun prettig en belangrijk zoals school, vriendjes en sport. Niet blijven strijden over dit soort zaken uiteindelijk wordt er “een” instantie bij betrokken die je er niet bij wil hebben of erger bij betrokken wil houden en dan wordt het maar al te makkelijk. Dan maar beiden de kinderen niet bij beiden ouders is UHP.
De tekst en conclusie gaat niet over wie de goede of foute ouder is! Daar is andere rechtspraak over. Het gaat over het belang van de kinderen.
Onderzoek en tekst: Hennie ten Dam
Bronvermelding
Compendium Personen en familie recht, Wolter Kluwer
Familie recht, Noordhoff Uitgevers
ak-advocaten
JPR Advocaten Coöperatief U.A
https://uitspraken.rechtspraak.nl
Moeder wil gaan samenwonen in België en verzoekt toestemming om zoon (2015), voor wie vader 5 van de 14 dagen zorgt, mee te mogen nemen. Rechtbank wijst verzoek af: het kan niet zo zijn dat man als gevolg van keuze moeder het contact met zoon grotendeels gaat verliezen. Aangeboden compensatie onvoldoende en op termijn niet haalbaar. Ook heeft vader er alles aan heeft gedaan om in lijn met de afspraken die recent zijn gemaakt, zijn leven zo in te richten dat hij een betrokken ouder voor zoon kan zijn. Invloed ouderschapsplan.
Verhuizen kan niet zo maar... Deze dame probeerde het nog netjes, maar weet dat ouders terug moeten verhuizen, als je een zaak aanspant en jij dus niet gevaarlijk bent voor jouw kind.