Anamnese bij de complexe scheiding | MASIC

Uitstekend wetenschappelijk artikel van Corine de Ruiter, Marilien Marzolla en Niki Ramakers; De conflictscheiding als complexe gezinsproblematiek | Waarom screenng op huiselijk geweld essentieel is.

Momenteel ontbreekt het bij de complexe scheiding aan een degelijke anamnese; wat heeft er zich in de relatie voorafgaand aan de scheiding afgespeeld, en waarom kan de scheiding niet op een redelijke manier afgewikkeld worden?

Wij hebben recentelijk de expertisegroep ouderverstoting geadviseerd deze anamnese tool - de MASIC - standaard in te zetten, op het moment dat bij een scheiding duidelijk wordt dat de zorgregeling, het ouderschapsplan en convenant niet binnen een aantal maanden gerealiseerd kunnen worden.

Verplichte toetsing in deze gevallen kan veel duidelijkheid geven om zo een gedegen diagnose te verkrijgen.

Daartoe zal wel het huidige protocol huiselijk geweld van het Ministerie van JenV aangepast dienen te worden; vooralsnog wordt psychologisch geweld en specifiek coercive control onderbelicht in dit protocol. Daarnaast wordt er geen vermelding gemaakt van ouderverstoting, zodat het strafrecht niet ingezet kan worden bij deze vorm van geweld.

Ook is er tot op heden nog geen professionele hulp beschikbaar om een onderscheid te kunnen maken tussen de verschillende vormen van geweld die het verbreken van het contact tussen ouder en kind rechtvaardingen: fysiek geweld | verwaarlozing | seksueel geweld | psychisch geweld.

Er zal opgeschaald moeten worden naar een universitair niveau van hulpverlening, waarbij een eenduidig protocol de basis dient te vormen voor de diagnostiek (specifieke richtlijn diagnostiek huiselijk geweld).


Hoe maak ik partnergeweld met ouders bespreekbaar: de MASIC-methode.

Prof. Amy Holtzworth-Munroe, Indiana State University, Bloomington, ontwikkelaar van de MASIC.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24671737


180 Vragen

De MASIC bestaat al heel wat jaartjes. Een lijst met zo’n 180 vragen met betrekking tot partner geweld.

Denk nou niet alleen aan blauwe plekken. Mishandeling kan heel wat gemener en moeilijk te herkennen zijn.

Door het stellen van deze vragen aan beide ouders, afzonderlijk, wordt meteen duidelijk of er sprake is van een vorm van mishandeling en dus KOMENDE PROBLEMEN bij de echtscheiding. Deze ouders moeten dus andere begeleiding krijgen dan ouders die deze problemen niet hebben.

Voordeel MASIC; Elke ‘professionele’ instantie kan er over beschikken.

Het zijn vragen die korte antwoorden genereren, dus GEEN ruimte voor verhaaltjes (weten we meteen waarom de Raad hier niet mee wil werken).

Ex-partnergeweld

Steeds meer komen de professionals, de wetenschappers tot de constatering dat ouderverstoting ex-partnergeweld is.

Kinderen worden als pionnen gebruikt om de andere ouder pijn te doen. Is er dus al sprake van partner geweld in de relatie, dan kun je er vanuit gaan dat deze ouders voorsorteren op heel wat jaren extra ellende nadat ze gescheiden zijn.

Met uiteraard alleen maar verliezers, de kinderen bij uitstek.

Deze bewustwording is heel erg belangrijk! Voor iedereen, want ook vaak ouders zien de signalen van komende ouderverstoting in de relatie niet.Immers, dan zouden ze zelf wellicht anders gehandeld hebben om de schade te beperken.

Veel ouders denken dat ouderverstoting hun overkomt.

Zo wordt dus voor de man vaak inzichtelijk dat ook hij slachtoffer is van mishandeling, of in ieder geval, onrespectvol gedrag. Daar zal die vader toch echt mee aan de slag moeten.

Voor de instanties is zo duidelijk geworden dat ook moeders agressors kunnen zijn.

Filteren

Door beide ouders, die willen scheiden, aan het eerste begin dus, volgens de MASIC methode te bevragen kan heel veel leed voorkomen worden. Het filtert de ouders die voorsorteren op een high conflict scheiding er zo uit. Deze ouders hebben een andere benadering nodig dan een mediation traject, waarbij beide ouders er in overleg uit kunnen komen.

De MASIC methode vraagt natuurlijk wel om een vervolg. Als men aan het begin van de scheiding weet dat dit een lange, kostbare zaak zou kunnen gaan worden, dan vraagt dat om maatregelen om preventief in te grijpen.

Hier ligt een grote rol bij de gemeente. Zij betalen immers de zorg, en nog heel veel meer. Denk aan uitkeringen zoals de bijstand, maar ook de toegevoegde advocaten uit de bijzondere bijstand.

Maar ook de trajecten zoals Ouderschap Blijft!, Kind uit de Knel, KIES. Denk ook aan een fors bedrag per kind per jaar voor een OTS (Onder Toezicht Stelling).

En die GGZ! Een hoop kosten voor de gemeente, die toch tot goede resultaten zouden moeten leiden.

Wetenschap

De wetenschap en de instanties/ketenpartners zien samen in dat bovengenoemde trajecten en mediation niet werken bij ouders, waarbij de MASIC methode heeft aangetoond dat er sprake is van partner geweld.

De gemeente kan zich dus bovengenoemde kosten besparen en beter investeren in een gerichte aanpak richting deze ouders.

Zo is er nu een pilot in Midden-West Brabant; het High Conflict Forum

High Conflict Forum: Een innovatieve werkwijze om vastgelopen conflictscheidingszaken vlot te trekken (aldus Cindy de Rijke, Kompaan en de Bocht)

Wijs jouw wethouder op deze ontwikkeling. Doet jouw wethouder het niet uit kosten besparing, dan toch wel op zijn minst omdat jouw wethouder zo heel veel mishandeling kan voorkomen.

Mishandeling in de breedste zin van het woord daar gelukkig nu ook de instanties het er over eens zijn; ouderverstoting is niet alleen kindermishandeling, het is zeker ook ex-partner geweld.

Alle betrokken instanties smeken om 1 regiepunt. 1 case manager die dus beide ouders begeleidt en ook zo de belangen van de kinderen waarborgt.

Deze case manager voorkomt dat ouders gaan shoppen, trajecten gaan frustreren, afspraken niet nakomen, rekken/trekken en/of valselijk gaan beschuldigen. Deze Case manager is er nu nog niet.

De vraag om een regiepunt is gehoord door de wethouder.

Het is wonderlijk dat jeugdzorg, in de vorm van een goed betaalde gezinsvoogd een belastende rol op zich heeft genomen. In plaats van bij te dragen aan een oplossing, is een gezinsvoogd eerder een extra kink in de kabel.

Niet bekend met de signalen van ouderverstoting (handelingsonbekwaam, hoe kan dat?!) handelt een gezinsvoogd niet in het belang van het kind, waarvan de identiteitsontwikkeling in gevaar is.


Prof.dr. Corine de Ruiter

Resultaten van het project Ketenaanpak Conflictscheidingen in vogelvlucht

Twintig procent van de scheidingen mondt uit in een conflict- of vechtscheiding. Uit een maatschappelijke kosten-baten analyse, uitgevoerd door Society Impact in opdracht van de VNG (2016), blijkt dat de maatschappelijke kosten gemiddeld € 34.504 per conflictscheidingsgezin bedragen. Veel van deze gezinnen blijven jarenlang een beroep doen op sociale en juridische professionals, soms met beperkte verbeteringen in de situatie van het gezin. Het project Verbetering Ketenaanpak Conflictscheidingen in Midden- en West-Brabant was een van vier door ZonMw gefinancierde projecten rondom vecht- of conflictscheidingen. Het project bestond uit drie fasen.

In de eerste fase is een inventarisatie gemaakt van het aanbod aan interventies voor conflictscheidingsgezinnen in de regio van het project. Daarbij hebben we de beschikbare interventies vergeleken met wat vanuit de wetenschap bekend is over wat werkt bij conflictscheidingen. We constateerden dat veel verschillende ketenpartners interventies aanbieden voor gezinnen in scheiding, maar dat een specifiek aanbod voor de complexe conflictscheidingsgezinnen ontbrak. Ook werd duidelijk dat het aanbod voornamelijk bestaat uit (varianten van) ouderschapsbemiddeling (mediation) en dat gedegen feitenonderzoek naar wat er gaande is in ieder conflictscheidingsgezin ontbrak.

In de tweede fase van het project kregen circa 100 professionals uit de regio die in hun werk te maken hebben met conflictscheidingen een driedaagse training van Howard Hurwitz, specialist op het terrein van conflictscheidingen van het High Conflict Forum, Toronto, Canada. Hurwitz gebruikt de metafoor van de puzzel om de complexiteit en de heterogeniteit van conflictscheidingsgezinnen te laten zien. Hij besteedde in de training aandacht aan alle aspecten in de puzzel, waaronder partnergeweld, kindermishandeling, persoonlijkheid van ouders, oudervervreemding, religie, en opvoedingsstijlen. Hurwitz gaf vele praktische voorbeelden van interventiemogelijkheden die wij in Nederland (nog) niet kennen, zoals de parenting coordinator en de arbiter, die soms gedurende jaren en met verschillende intensiteit, een conflictscheidingsgezin begeleiden.

In de derde fase van het project zijn twee nieuwe methodieken in de regio geïntroduceerd: de MASIC voor de inventarisatie van eventueel partnergeweld en het High Conflict Forum (HCF). In het HCF bespreken we maandelijks vastgelopen conflictscheidingen met de betrokken ketenpartners, en dit komt in een van de deelsessies verder aan bod. In deze lezing worden de eerste resultaten van de pilot met de MASIC gepresenteerd. De medewerkers van Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en Kompaan en de Bocht hebben in totaal bij 45 ouderparen het MASIC interview afgenomen. De medewerkers geven aan dat de MASIC, doordat elke ouder apart en gedetailleerd bevraagd wordt, een belangrijke bijdrage levert aan het verhelderen van de problemen tussen de ouders. In de lezing worden daarvan enkele casusvoorbeelden gegeven. Ook ouders zelf ervaren het MASIC-interview als positief: zij voelen zich serieus genomen en soms vergroot het hun inzicht in hun scheiding. Opvallend is de hoge prevalentie van ernstig partnergeweld in deze gezinnen.

(bron: http://www.veiligehaven.nl/conferentie/samenvattingen/)

Wat kunnen ouders met deze informatie?

Vraag in de rechtbank, als die doorverwijst naar de Raad voor een onderzoek, dat de Raad de MASIC-methode toepast. Geen andere bevraging methode.

Stel dat jij opgeroepen wordt door Veilig Thuis, omdat er een melding is gedaan. Vraag om de MASIC methode.

Zelfs de politie zou deze MASIC kunnen toepassen.

Het dwingt de professionals ‘neutraal’ te zijn, beide ouders krijgen immers dezelfde vragen. Uitingen van fysiek geweld zullen later geverifieerd moeten worden. Middels bewijzen.

Maar gek genoeg nodigt deze methode uit tot eerlijk zijn, tot feiten. En die feiten, die zijn al vaak ernstig genoeg. Bewustwording bij iedereen, rondom die feiten, is essentieel en worden door de MASIC nu eens eindelijk helder. De verhaaltjes, zogenaamde diepgang waar de Raad naar ‘op zoek’ is, die blijven achterwege!

Vandaar uit kan dus veel beter een gericht advies komen, welk traject het beste zou kunnen werken. Immers, bij ex-partnergeweld werken – wetenschappelijk toegegeven (oa Prof C. De Ruiter) – mediation, Ouderschap Blijft, een Kind uit de Knel, KIES niet. Dit zijn immers trajecten waarbij beide ouders samen het belang van het kind centraal kunnen stellen.

Zo kunnen ouders gemotiveerd weigeren aan bovengenoemd idee deel te nemen. Deze bovenstaande trajecten leiden tot nog wat meer ex-partner geweld en kindermishandeling en een rechter en/of instanties kan jou daartoe niet verplichten als je het goed uitlegt.

De rechter zal dan vastlopen; wat nu? Nou, korte slagen; dwangsommen, overheveling een-hoofdig gezag bij uitwonende ouder, wijziging hoofdverblijfplaats, tot aan een directe aanwijzing dat de verstotende ouder hulp moet zoeken. Of eerst nog een traject bij het High Conflict Forum en een benoeming van 1 case manager die neutraal het proces bewaakt en ouders die de boel frustreren, aan de hand van de Meldcode, op het rechte pad houdt.

Nadere uitleg over de MASIC, een 0 meting

Naar aanleiding van de presentatie tijdens het Symposium ‘Rechtszorg voor ouders die gaan scheiden, een kwestie van willen  en doen’, d.d. 25 februari 2019, door Prof Corine de Ruiter, hebben wij aanvullende vragen gesteld.

Beste ouders; stuur onderstaande tekst als processtuk op naar jouw familierechter. Als je ondervraagd wordt door de instanties, zeg dat jij enkel vragen beantwoord aan de hand van de MASIC.

Ga niet mee in een hij/zij verhaal….Laat je niet verleiden om elkaar te diskwalificeren.

Vraag naar de MASIC, voor minder ga je niet. Het gaat wel om het leven van jouw kind en dat van jezelf! Dat een rechter hier nog niet van gehoord heeft, is een eigen keuze. Ook die rechter kan bijscholen en/of vakliteratuur bij houden. Het is erg genoeg dat wij dit moeten aandragen en autodidact zijn, tegen wil en dank

Onderstaand de antwoorden:

Beste Annemarie en Marieke,

De MASIC is een screener om na te gaan of ouders die willen scheiden geschikt zijn voor gezamenlijke mediation. Daarvoor is het instrument oorspronkelijk ontwikkeld. Zie het artikel van Holtzworth-Munroe et al. (2010) dat ik meestuur.  Na deze eerste publicatie zijn er meerdere wetenschappelijke publicaties over de MASIC verschenen, o.a. Rossi et al. (2015).

De MASIC is ook bruikbaar om bij een reeds geëscaleerde conflictscheiding te onderzoeken of er een voorgeschiedens van partnergeweld is, en of dit implicaties moet hebben voor de op dat moment te kiezen interventie. Op die laatste wijze hebben we het instrument in de pilot in Nederland gebruikt bij Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming.

Ik ben op dit moment bezig met de voorbereiding van een onderzoeksaanvraag in het kader van de Nationale Wetenschaps Agenda (NWA). De MASIC zal een van de instrumenten zijn die we in dit NWA-project gaan inzetten om de potentiele conflictscheidingen ‘aan de poort’ eruit te filteren. Deze gezinnen dienen een ander traject te volgen (o.a. New Ways for Families is dan een optie).

Ik stuur ook een posterpresentatie mee over onze MASIC studie in Nederland. Deze onderzoeksresultaten heb ik vorig jaar september op een congres in San Diego gepresenteerd. Ik ben bezig om nog meer gezinnen te verzamelen, en daarna zal ik deze studie als wetenschappelijk artikel aanbieden aan een internationaal vaktijdschrift. Daar gaat nog wel even tijd overheen, want zo’n manuscript wordt eerst beoordeeld door peer reviewers (andere wetenschappers met veel kennis op het specifieke onderzoeksgebied).

Ik weet niet wat ik nog meer kan aanleveren aan jullie. Ik vind dat dit voldoende bewijs is over de wetenschappelijke statuur van dit instrument. Ik heb regelmatig contact met Amy Holtzworth en Conny Beck, twee van de ontwikkelaars van de MASIC, en ik weet ook dat er op dit moment een aantal studies met het instrument lopen.

Het is sowieso een gegeven dat het onderzoek naar conflictscheidingen nog in de kinderschoenen staat. Eigenlijk wordt er pas een jaar of 15-20 onderzoek naar gedaan. Het is heel anders dan bijvoorbeeld de behandeling van hartfalen; daar is men al veel langer onderzoek naar aan het doen.

Overigens is de methode die Dr. Craig Childress presenteerde nog helemaal niet in een peer reviewed tijdschrift geëvalueerd. Dus wat mij betreft dient daar zeer voorzichtig mee omgesprongen te worden.

Ik hoop dat ik jullie hiermee duidelijkheid heb verschaft. Als je nog meer vragen hebt, dan hoor ik dat graag!

Corine


De MASIC is in het Nederlands beschikbaar en kan bij prof Corine de Ruiter (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) gratis opgevraagd worden. De training is maar een dagdeel, dus professionals kunnen er snel mee aan de slag.

Informatie over trainingen is dus ook bij Corine de Ruiter opvraagbaar en komt per januari 2018 beschikbaar op https://www.conflictscheiding.eu/.